Herman van Praag is in “Slecht zicht” in topvorm (boekbespreking)

Sluiten geloof en twijfel elkaar niet categorisch uit? Is geloof niet het op gezag en zonder vragen aannemen van onbewezen waarheden? Nee, zei de psychiater Herman van Praag al in zijn eerdere boek God en psyche uit 2008 (een boek dat nog altijd zijn meesterwerk is), en nee zegt hij ook in het boek Slecht … Lees verder

Anselmus, de diepgelovige twijfelaar

Eén van de belangrijkste teksten uit de rijke theologische geschiedenis, is het Proslogion van de middeleeuwse monnik Anselmus van Canterbury (1033-1109). Iedere keer als ik Anselmus’ Proslogion herlees, raak ik opnieuw onder de indruk van de diepgang ervan. Bij vrijwel al mijn filosofische en theologische schrijverijen zijn Anselmus’ ideeën zoals verwoord in deze tekst, op de achtergrond aanwezig.

Anselmus brengt met een elegante en trefzekere formulering God ter sprake. Een formulering waarmee Anselmus enerzijds verheldert wie God voor gelovigen is, terwijl hij anderzijds ook tegelijkertijd diepgaand worstelt met Gods onkenbaarheid en verborgenheid.

Hoewel het Proslogion vaak wordt beschouwd als een filosofisch godsbewijs, is de tekst geen filosofisch betoog, maar een uitgeschreven gebed. Het is een ‘pros-logion’, een ‘aan-spraak’. Anselmus spreekt God aan, hij dankt God en verzoekt God om zijn verstand te verlichten: ‘ik verlang er naar Uw waarheid, die mijn hart gelooft en bemint, tot op zekere hoogte in te zien. Ik zoek immers niet in te zien om te geloven, maar ik geloof om in te zien’, aldus Anselmus in de befaamde vertaling van Carlos Steel (verschenen bij Het Wereldvenster in Bussum in 1981).

Lees verder

Denken en rekenen (column)

Ik geloof dat het Hegel was, die meende dat denken creatief is, in tegenstelling tot zoiets als rekenen. Volgens Hegel – ik graaf even in mijn geheugen, het zit diep en is ver weg – schenkt het denken ervaring, en verandert het denken daardoor het zelf dat denkt. Mooie gedachten, daar kan ik wat mee, daar kan ik al denkend op voortborduren.

Lees verder

Reinier Sonneveld: De stilte van God (boekbespreking)

Het boek De stilte van God: Waarom geloven moeilijk is van de schrijver Reinier Sonneveld begint en eindigt met Moeder Teresa. Haar hele leven stond, zo bleek na haar dood, in het teken van geloofstwijfel. Veel gelovigen worstelen met twijfel en zien dit als een bedreiging voor hun geloof. Sonneveld steekt met dit boek twijfelende … Lees verder