Op Kerknieuws.nl staat een opmerkelijke oproep vandaag aan universiteiten om hun opleidingen religiewetenschappen allemaal te schrappen. De oproep komt van ene “Erik de Vries”, een religiewetenschapper die maar niet aan een baan kan komen. Hij denkt dat het de schuld is van een verkeerde studiekeuze. Maar dat is niet zijn schuld, meent hij. Nee, het is de schuld van universiteiten die de opleiding aanbieden. Er is een overschot aan religiewetenschappers en daarom moeten universiteiten stoppen met het aanbieden van de studie religiewetenschappen. Vindt “Erik”. Ik vind het maar een kortzichtig stukje, vandaar hieronder mijn reactie.
Natuurlijk begrijp ik “Erik” wel. Als je studeert, wil je graag een goede baan. En als dat niet lukt, is dat knap balen (spreek ik uit eigen ervaring). Maar toch. De oproep aan universiteiten om religiewetenschappen niet langer aan te bieden, is te kortzichtig. De cruciale vraag is: waarom ga je studeren? Studeer je opdat je later een goedbetaalde baan krijgt? In dat geval zou ik de universiteit überhaupt links laten liggen en een HBO-opleiding gaan doen.
De religiewetenschappers die ik ken en die ik tijdens mijn eigen opleiding in Groningen heb meegemaakt, studeerden religiewetenschappen niet vanuit een banenperspectief, maar vanuit een passie. Die studenten waren geïnteresseerd in het fenomeen religie, soms vanuit persoonlijke overtuiging, soms vanuit een enorme interesse, maar het vinden van een goede baan was niet de motivatie om de studie te gaan doen.
Studeren aan een universiteit is geen garantie voor een goede baan. Integendeel, zou ik willen zeggen. Want het gaat bij een universitaire opleiding niet zozeer om voorbereiden op een goede baan, maar vooral om Bildung: om persoonlijke vorming. Als je gaat studeren, maak je je allerlei vaardigheden eigen die je persoonlijkheid vormen. Een universitaire opleiding is een leerschool voor het leven. Dat staat voorop, daarna komt uiteraard dat je er ook iets mee moet kunnen doen. Maar een universiteit denkt niet primair richting de arbeidsmarkt. Althans, dat zouden universiteiten niet moeten doen.
De oproep van “Erik” is daarom kortzichtig en misplaatst. Misschien had “Erik” zich wat beter moeten verdiepen in de studie voordat hij zich erin stortte. Want ook toen ik theologie studeerde (ik studeerde af in 1998), toen wisten de religiewetenschappers ook al dat het banenperspectief moeizaam was. “Erik” had dit dus ook kunnen weten voordat hij begon met studeren. Dan had hij tijd genoeg gehad om nog wat anders te kiezen.
http://www.kerknieuws.nl/nieuws.asp?oId=24016
Postscriptum:
Overigens, voor “Erik” nog een tip: ik kreeg via Facebook de mooie reactie dat in het voortgezet onderwijs momenteel heel veel vraag is naar religiewetenschappers…
Terecht stukje Taede!
Taede, wij hebben ruim 1000 mensen die zich hebben geabonneerd op onze vacaturemailing, dagelijks hebben we tussen de 1000 en 1500 unieke bezoekers, we zien steeds minder vacatures bij religieuze organisaties. Hoe je het ook ziet: er zijn veel te veel religiewetenschappers en wellicht ook theologen in Nederland. Als er niets verandert, zullen er alleen maar meer religiewetenschappers bij komen, en dat wordt geen pretje voorspel ik! Is dus geen schuld per se van opleidingen, wel moet hier realistisch naar gekeken worden. Greco Idema, hoofdredacteur Reliwerk.nl
Hetzelfde argument kun je gebruiken tegen opleidingen kunstgeschiedenis, filosofie, etcetera – eigenlijk kun je dit argument bij geesteswetenschappen als geheel toepassen. Moet je die opleidingen dan ook maar opdoeken, zoals “Erik” dat wil bij religiewetenschappen? Dan misken je de aard van universitaire opleidingen. Universiteiten kunnen wellicht kijken naar de arbeidsmarkt, en kunnen hun voorlichting daar wellicht wat op afstellen, maar nogmaals, studenten komen meestal niet primair met een banenperspectief in hun achterhoofd bij een universiteit terecht, daarbij draait het om veel meer zaken dan een (goedbetaalde) baan.
Wat ik bovendien kwalijk vindt aan het signaal dat “Erik” afgeeft, is dat de overheid gelijk heeft. Aangezien geesteswetenschappen weinig tot niets bijdragen aan banenperspectief, kunnen we de subsidiëring daarvan maar beter wat naar beneden schroeven ten gunste van bèta-wetenschappen. Zie de recente Zwaartekracht-subsidies, die alle naar natuurwetenschappelijke projecten gingen.
Dus nogmaals, ik zeg niet dat “Erik” geen punt heeft, maar wel dat het een eenzijdige en kortzichtige oplossing is waar hij mee komt.
Afschaffen is idd geen goed plan. Wel het besef dat het volgen van studie, grotendeels op kosten van de samenleving, met zich meebrengt dat de samenleving daar wat voor terug mag verwachten. Als de kans om met een studie voor de samenleving iets terug te doen erg klein is mag dat wat mij betreft best overwogen worden dergelijke studie minder aantrekkelijk te maken. Afschaffen is niet nodig omdat zoals gezegd ook andere motieven een rol kunnen spelen om een studie te volgen maar dan wel een verschuiving naar meer eigen bijdrage.
Enne… het is toch ook crisis? Jongerenwerkloosheid is sowieso erg hoog.
Het ‘nut’ van een studie hangt voor Erik kennelijk af van de utiliteit die deze verschaft bij het vinden van een baan. Ik vind Erik heel erg bij de tijd, verontrustend zo zelfs. Dit geluid hoorde ik namelijk niet zo heel lang geleden nog vanuit de richting van de VVD. Toen ging het niet specifiek om religie wetenschappen maar in het algemeen om ‘nutteloze’ studies, vaak ook wel ‘pret pakketten’ genoemd. Vreemd eigenlijk in een tijd waarin persoonlijke ontplooing juist in opkomst is. Of speelt dat alleen bij zweverige types?
Het achterliggende vind ik nog het gevaarlijkst. Je bent in onze maatschappij kennelijk pas een goed mens als je een goede baan hebt. Dat is zelfs zo erg dat het Erik er toe dwingt de mensen die hem geholpen hebben een goed mens te zijn deze dolkstoot in de rug te geven.
Ik hoop dat het tij ooit keert en we als maatschappij de waarde van goede mensen leren schatten op hun eigen merites, en niet alleen op hun papiertje.