Vandaag precies 5 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven van de “morning pages”. Het is dus vandaag een beetje een jubileum.
Drie pagina’s per dag, 365 dagen per jaar, 5 jaar lang. Even rekenen laat zien dat ik dan op ruim 5.500 pagina’s moet zitten. En dat klopt wel ongeveer. Er zijn korte periodes geweest waarin ik niet heb geschreven, dus laat ik een conservatieve schatting geven en zeggen dat ik ruim 5.000 pagina’s heb geschreven, dan zit ik er dichtbij. Maar waarom doe ik dat? Wat is het doel daarvan? Een paar jaar geleden schreef ik daarover al het volgende blogje om uit te leggen wat nu precies die “morning pages” inhouden.
Regelmatig twitter ik ’s ochtends vroeg via mijn mobieltje dat ik mijn drie pagina’s morning pages weer klaar heb. Meestal is dat zo rond zes uur ’s ochtends. [Dat is ondertussen veranderd. Sinds een paar jaar sta ik al om 5 uur op om te gaan schrijven.] De laatste tijd krijg ik daar wel eens vragen over. Wat zijn dat, morning pages? Ik heb het idee van de Amerikaanse schrijfster Julia Cameron die een behoorlijk briljant boek heeft geschreven, The Artist’s Way, een van de klassiekers op het gebied van schrijf-coaching. Wat Cameron met de morning pages bedoelt, kun je ook op het internet vinden (bijvoorbeeld HIER), maar het komt op het volgende neer.
De bron van schrijfproblemen
Veel mensen hebben moeite met schrijven. Dit komt omdat, wanneer ze bezig zijn een tekst te schrijven, in feite met twee zaken tegelijkertijd bezig zijn. Enerzijds proberen ze zo snel mogelijk hun ideeën op papier te zetten. Anderzijds proberen ze wat ze willen zeggen zo goed mogelijk verwoorden. Dit betekent dat veel mensen voortdurend zitten na te denken over wat ze moeten schrijven, maar ook over hoe ze dat moeten doen – wat het schrijven dus gigantisch vertraagt.
Stel dat je zit te schrijven en er zit voortdurend iemand over je schouder mee te kijken naar ieder woord wat je tikt, en die zegt: “Vergeet niet die punt aan het eind… Nee, dat woord is met ‘dt’… Is dat wel duidelijk genoeg verwoord?… Volgens mij klopt de volgorde van die zinnen niet”, etc. Je zou je dood ergeren en het schrijven zou bar weinig opschieten. Maar toch is dat precies de manier waarop veel mensen schrijven. Terwijl ze eigenlijk bezig zouden moeten zijn om zo snel mogelijk hun gedachten op papier te krijgen, zitten ze voortdurend te letten op de meest adequate formulering en zijn daarbij tegen zichzelf nog kritischer dan een echte redacteur zou zijn. En dat is zonde van de tijd. Het is autorijden met de handrem er nog op.
Schrijven door processen te scheiden
Om productief te zijn, moet je proberen om tijdens het schrijven je innerlijke redacteur zoveel mogelijk op afstand te houden. Je wilt je innerlijke redacteur niet helemaal kwijt, want als je eenmaal je tekst klaar hebt, dan heb je hem/haar nodig om de tekst die je geschreven hebt met een kritisch oog door te kijken. Het gaat dus niet om een worsteling met je redacteur om hem/haar om zeep te helpen of zoiets. De redacteur is nodig bij het proces van finetunen van een tekst, maar ook niet éérder. Het gaat dus om de taakverdeling.
Nu de morning pages. Het schrijven van morning pages is een techniek om je brein te trainen zo snel mogelijk woorden te produceren, dus om je brein te leren om te schrijven zonder dat je je interne redacteur aan het woord laat komen. Met andere woorden, de morning pages zijn een manier om je de taakverdeling van schrijven en kritisch evalueren eigen te maken. Er is tijd nodig om je brein te trainen. Evenals discipline en structuur, want je brein is geneigd om snel weer in vastgeroest gedrag te vervallen. Cameron stelt derhalve het volgende voor.
De procedure van morning pages
Sta een half uur eerder op dan je normaal gewend bent. Zodra je uit bed komt, pak je pen en papier en ga je aan een tafel zitten schrijven. Je schrijft vervolgens drie bladzijden vol – niet meer en niet minder. Je doet dat zonder na te denken over wat je schrijft. Je denkt ook niet na over stijl, over punctuatie – met andere woorden, je maakt je totaal niet druk om die dingen waar normaliter je interne redacteur op zit te letten. Je schrijft gewoon op wat er in je hoofd opkomt, pure stream of consciousness. Je denkt er niet over na of iets gepast of ongepast is om te schrijven (geen redacteur please!), maar je schrijft gewoon, al is het de grootste onzin. En als de drie bladzijden vol zijn, leg je de pen neer. Dat is het. En dit doe je iedere ochtend, dus niet alleen doordeweeks, maar ook in het weekend.
Let wel, je redacteur komt er dus bij de morning pages helemaal niet aan te pas. Want je gaat niet na afloop je teksten oppoetsen of iets dergelijks (tenzij je het hoogmoedige idee hebt dat je je meest briljante teksten direct na het opstaan schrijft). Je laat de teksten gewoon voor wat ze zijn. Je vergeet ze. Je mag ze weggooien. Alles is toegestaan. Of je bewaart ze. It’s up to you. Je moet echter bij het schrijven niets van jezelf verwachten, houd het klein. Denk niet na over het nut van het schrijven, maar doe het gewoon. De morning pages zijn voor jezelf, je laat ze niemand anders lezen, en daardoor kun je er alles in opschrijven wat er in je opkomt, al is het nog zo vilein of schunnig. En vooral: al is het nog zo slecht.
Ik houd mij altijd voor ogen: het gaat er niet om wat je schrijft, maar dat je schrijft. Het gaat niet om het product, maar om het proces. Van buitenaf gezien is het schrijven van de morning pages een nutteloze onderneming. Dat dat oordeel echter volstrekt onjuist is, merk je pas als je het een tijdje doet.
O ja, en je schrijft met pen en papier. Je pakt dus niet je laptop of iPad. Je maakt van schrijven een echt lichamelijke oefening door met pen en papier te schrijven, lekker ouderwets, langzaam en bijna meditatief. Heel frustrerend soms, dat gekriebel op de vroege ochtend, en juist daarom precies goed.
Een persoonlijk ritueel
Ik bewaar alles wat ik ’s ochtends schrijf. Ik ben ruim anderhalf jaar geleden begonnen met het schrijven van de morning pages. Eerst in een 17-rings multomap, maar na zes mappen ben ik overgegaan op Moleskines. Die zijn gemakkelijker mee te nemen (bijv. naar een congres of op vakantie) en nemen minder ruimte in beslag als ze vol zijn.
Iedere ochtend sta ik om half zes op (dus ruim voordat de rest van het gezin wakker wordt; in het weekend sta ik overigens iets later op, ik ben geen masochist). Vervolgens ga ik in mijn badjas aan de keukentafel zitten en schrijf ik drie bladzijden morning pages. Hoppekee, in één keer achter elkaar. Pas als die klaar zijn kan mijn dag beginnen (en ben ik meestal toe aan koffie). En dit doe ik iedere dag. Het is een ritueel geworden, een structuurelement in mijn leven. Ik kan er momenteel niet meer zonder. Soms schrijf ik over dromen die ik heb gehad, soms schrijf ik over ergernissen, soms schrijf ik over hoe moe ik nog ben, soms schrijf ik dat ik niet weet wat ik moet schrijven, etc. Ik bewaar alles, ik stel me voor dat het over enkele jaren leuk is om het allemaal nog eens door te lezen (als ik tijd heb, want je accumuleert ontzettend veel tekst in korte periode!). Ik onderteken mijn morning pages ook altijd, met de datum, tijd van afronden, en de temperatuur buiten (afgekeken van mijn draadloze weerstation). Maar dat is mijn eigen tick. Tot nu toe heb ik nog nooit iets van de morning pages gebruikt voor een andere tekst. Vanuit een redacteursperspectief is het wat ik heb geschreven gewoon niet voor publicatie geschikt. Bovendien zou er een bepaalde psychische druk ontstaan wanneer ik erover zou nadenken dat mijn morning pages ook voor andere dingen gebruikt zouden kunnen worden. Nee, het moet gewoon een nutteloze exercitie blijven.
De morning pages hebben mij geholpen om productief te worden en te blijven. Ik ben in staat om in vrij korte tijd behoorlijk wat tekst te produceren, omdat ik in staat ben om mijn interne redacteur even haar mond te laten houden en eerst te schrijven. Als ik klaar ben met schrijven heb ik meestal genoeg tijd over om rustig naar mijn schrijfsels te kijken met mijn interne redacteur. (Ik stel me bovendien zo voor dat mijn interne redacteur een schitterende vrouw is, zoals Olivia Wilde of Anna Drijver – en voor zo’n vrouw neem je uiteraard alle tijd. En als zij kritische opmerkingen maken, dan luister je nauwlettend.)
Ik ben in staat om gedisciplineerd eerst te schrijven (en te vertrouwen op mijn onderbewuste) en daarna pas de tijd te nemen om kritisch te kijken naar wat ik heb geschreven. De morning pages helpen mij om de processen in mijn hoofd en in de praktijk te scheiden.
Dus als je mij volgt op Twitter en ’s ochtends een tweet krijgt over de morning pages, dan weet je wat ik heb zitten doen. Doe je ook mee?
(Bron illustratie: http://www.globeuniversity.edu/blogs/2012/07/23/write-your-way-to-the-top/).
Meer weten?
Wil je meer weten, dan kan ik je het inspirerende boek The Artist’s Way van Julia Cameron van harte aanbevelen. Dit boek is los verkrijgbaar, maar bij Amazon.com is er een ingebonden editie van haar complete schrijftrilogie verkrijgbaar: The Complete Artist’s Way: Creativity as a Spiritual Practice waarin dus ook The Artist’s Way – het eerste deel van de trilogie – compleet is opgenomen.
Ook aan te raden is het boek van Peter Elbow, Writing with Power: Techniques for Mastering the Writing Process, dat ook onder academici een stijgende bekendheid geniet. Elbow beschrijft analoog aan Cameron het proces van het scheiden van schrijven en editen door het proces van freewriting.
(Oorspronkelijk verscheen bovenstaande tekst hier: https://tasmedes.nl/wat-zijn-de-morning-pages/.)
Vind je mijn blogs de moeite waard? Zo ja, zou je dan misschien een kleine bijdrage willen overwegen?
Mijn weblog bestaat al sinds 2005. Met veel plezier schrijf ik in mijn eigen tijd en op eigen kosten recensies en andere blogbijdragen. Echter, de kosten van o.a. webhosting lopen ieder jaar verder op. Donaties stellen me in staat om content te plaatsen en nieuwe initiatieven te ontwikkelen.
Mocht je willen doneren, dan kan dat hier: https://tasmedes.nl/doneren/
Alvast ontzettend bedankt voor je steun!
– – Taede Smedes