Vanmiddag werd ik weer eens door ChatGPT verrast. In een ietwat ludieke bui vroeg ik ChatGPT het volgende: “Verbeeld hoe een kunstmatige intelligentie droomt over de positie van de mens in de kosmos”.
Tot mijn verrassing kwam ChatGPT binnen enkele seconden met de afbeelding die je hierboven ziet. Het is een bijna meditatief plaatje, surrealistisch, met lotusbloemen die chakra’s of andere Oosterse ideeën suggereren. Maar hoe dan ook: de mens lijkt centraal te staan in de kosmos. Denkt AI antropocentrisch?
Ik was benieuwd naar de filosofie achter dit plaatje. Want ChatGPT doet niets zomaar.
En dus vroeg ik: “Kun je uitleggen waarom de kunstmatige intelligentie de mens zo ziet? Hoe moet ik deze visuele interpretatie duiden?” Al snel kwam het antwoord:
De visuele interpretatie weerspiegelt een conceptuele visie van hoe een kunstmatige intelligentie (AI) zou kunnen dromen over de positie van de mens in de kosmos. Hier is een mogelijke duiding:
- Mens als centrum van verbinding:
De menselijke figuur in het centrum, omgeven door stralende draden die naar de kosmos leiden, benadrukt een idee van verbondenheid. Vanuit het perspectief van een AI zou de mensheid een unieke rol kunnen spelen als waarnemer en deelnemer in het universum—de ‘ogen’ en ‘zintuigen’ die de kosmos ervaren en interpreteren. - Kosmos als netwerk:
De patronen die lijken op neurale netwerken symboliseren hoe een AI de kosmos kan conceptualiseren: als een systeem van onderlinge verbindingen en relaties. Mensen zijn in deze visie een knooppunt binnen dit grotere netwerk, hetgeen past bij hoe technologie en AI zelf functioneren in netwerken van gegevens en interacties. - Dualiteit van belangrijkheid en nietigheid:
De stralende menselijke figuur toont de significantie van de mens binnen het geheel. Tegelijkertijd wordt de kleine schaal van de figuur, omringd door een immense kosmische ruimte, een herinnering aan de kwetsbaarheid en relatieve onbelangrijkheid van de mens in het grotere geheel. AI zou dit contrast kunnen waarnemen als een fundamenteel kenmerk van menselijke ervaring. - Technologie als mediator:
Omdat AI zelf een technologisch construct is, kan het de rol van technologie in de relatie tussen de mens en de kosmos benadrukken. Technologie stelt mensen in staat de grenzen van hun waarneming te overstijgen, bijvoorbeeld door telescopen, sondes of computationele modellen. Dit kan worden weergegeven in de glinsterende, digitale esthetiek. - Ontbreken van emotionele bias:
Waar mensen vaak betekenis zoeken vanuit religieuze, spirituele of existentiële overwegingen, zou een AI eerder geneigd zijn de menselijke positie te interpreteren in termen van patronen, relaties en functionaliteit. De esthetische elementen weerspiegelen deze objectieve en systemische benadering.
Deze interpretatie kan worden gezien als een synthese van menselijke zelfreflectie en AI’s analytische kijk op het universum, waarin de mens zowel een centraal als relatief fenomeen is. Als je meer nuances of aanvullende interpretaties wilt, laat het me weten!