Geert Lernout: "In den Beginne"

Geert Lernout: In den beginne: Van Adam & Eva tot Intelligent Design. Antwerpen/Amsterdam: Meulenhoff/Manteau 2007, ISBN 978-90-9-8542-117-7, € 22,50.

Geert Lernout is hoogleraar Vergelijkende LIteratuurwetenschap aan de Universiteit Antwerpen. Hij schreef eerder al een boek over de Bijbel, de Koran en het Book of Mormon: Als God spreekt.

In In den beginne beschrijft Lernout hoe het eerste bijbelboek Genesis door de eeuwen heen is geïnterpreteerd. Het levert een cultuurgeschiedenis op “van de joods-christelijke beschaving die een reeks zelfportretten schildert in de vele verschillende manieren waarop één enkel boek wordt gelezen en geïnterpreteerd” (319). Genesis, zo zegt Lernout, is als een Rorschachtest: “een willekeurige vlek die alleen maar dient om de eigen obsessies in terug te vinden” (319).

Lernout gaat in op de joodse Bijbel, interpretaties van de christelijke kerkvaders en tijdens de middeleeuwen, renaissance en reformatie. Doorbraken in de natuurwetenschappen gaven vanaf de zeventiende eeuw de aanstoot tot de historische bijbelkritiek. Het boek eindigt bij het hedendaagse fundamentalisme van creationisme en Intelligent Design.

Lernout schrijft niet geleerd, maar wil vooral populair schrijven. Dat lukt, maar mij boeide het allemaal maar matig, vooral omdat Lernout eigenlijk alle gelovige interpretaties van het boek zomaar aan de kant zet, en daarvoor eigenlijk niets in de plaats stelt. Terwijl ik dit boek las, dacht ik bij iedere pagina die ik omsloeg: als het allemaal slechts geschiedenis is en (zo suggereert Lernout voortdurend) allemaal onzin, waarom lees ik dit boek dan eigenlijk?

Bovendien drijft de aantrekkingskracht van het boek op de ondertitel: alsof het boek over Intelligent Design zou gaan. Wie echter iets over ID wil weten, moet niet bij dit boek te rade gaan. ID komt alleen aan het slot even ter sprake, en dan precies zo bevooroordeeld en neerbuigend als je, afgaand op de rest van het boek, zou verwachten.

Het onderwerp – de bestudering en interpretatie, dus de Wirkungsgeschichte van Genesis door de eeuwen heen – leent zich voor een boeiende studie, maar helaas, dat is dit boek niet. Lernout blijft zeer oppervlakkig. Voetnoten, bibliografie en index ontbreken, zodat niets terug te vinden valt. Op zijn website heeft Lernout weliswaar een lange bibliografie staan, maar een lijstje van boeken is met behulp van een goed bibliotheeksysteem gauw te geven en zegt niets over het al dan niet bestudeerd hebben van de literatuur.

Bovendien is Lernouts atheïsme voortdurend storend aanwezig in de sarcastische en ironische schrijfstijl waarmee hij gelovige interpretaties van Genesis belachelijk maakt. Zo is in het betoog over Intelligent Design aan het einde van het boek een verwijzing naar het vliegende spagghettimonster (304) niet alleen zeer ongepast, maar bovendien toont de holle retoriek van een dergelijk voorbeeld de onwetenschappelijkheid en vooringenomenheid van Lernouts studie aan.

1 gedachte over “Geert Lernout: "In den Beginne"”

Reacties zijn gesloten.